Μέσα από το πρόγραμμα RepowerEU πρόκειται να δοθεί «χείρα βοηθείας» στα νοικοκυριά ώστε να εγκαταστήσουν αντλίες θερμότητας και φωτοβολταϊκά με το μικρότερο δυνατό κόστος, με στόχο να γίνουν παραγωγοί ενέργειας.
Αυτή η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ιδιαιτέρως σημαντική διότι για να τοποθετήσουν τα νοικοκυριά μια αντλία θερμότητας την οποία θα ηλεκτροδοτήσουν με το ρεύμα που θα παράγει ένα φωτοβολταϊκό (και να γίνουν, έτσι, παραγωγοί ενέργειας), θα πρέπει να προχωρήσουν σε επενδύσεις συνολικού ύψους 10.000 έως και 20.000 ή 25.000 ευρώ. Αυτό εξαρτάται από την επιφάνεια του ακινήτου, τις καιρικές συνθήκες στην περιοχή όπου βρίσκεται το σπίτι, αλλά και την ποιότητα των υλικών και των μηχανημάτων που θα εγκατασταθούν.
Το πρόγραμμα RepowerEU, πέρα από τις αντλίες θερμότητας, θα προωθήσει την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Τα φωτοβολταϊκά θα αποτελέσουν τη λύση που θα απαλλάξει τα νοικοκυριά από το άγχος της τιμής της κιλοβατώρας. Αλλά και τον φόβο της διακοπής ηλεκτροδότησης σε περίπτωση που «παγώσει» η ροή του φυσικού αερίου.
Το κίνητρο ενός νοικοκυριού στο να προχωρήσει στην επένδυση είναι πολύ ισχυρό και προκύπτει από το ακόλουθο παράδειγμα:
Για μια μονοκατοικία 150 τετραγωνικών μέτρων στην Κεντρική Ελλάδα –ακόμη και σωστά μονωμένη, που σημαίνει ότι οι ενεργειακές ανάγκες μπορούν να καλυφθούν με 50-60 κιλοβατώρες ανά τετραγωνικό– με την τιμή του πετρελαίου θέρμανσης στα 1,6 ευρώ το λίτρο, η κάλυψη των αναγκών θέρμανσης απαιτεί περισσότερα από 1.200 ευρώ τον χρόνο. Με την αντλία θερμότητας, η ανάγκη της θέρμανσης μπορεί να καλυφθεί με περίπου 2.000 κιλοβατώρες τον χρόνο. Οι κιλοβατώρες, ακόμη και αν κοστίσουν 0,25 ευρώ η μία, η ετήσια επιβάρυνση δεν θα ξεπεράσει τα 515 ευρώ. Πρόκειται για την εκτιμώμενη τελική τιμή λιανικής που αναμένεται να διαμορφωθεί με την ενεργοποίηση του νέου μηχανισμού.
Αν μάλιστα γίνει και μια πρόσθετη επένδυση για την εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού, η ετήσια επιβάρυνση για τη λειτουργία της αντλίας θερμότητας μπορεί σχεδόν να εκμηδενιστεί. Το απαιτούμενο ηλεκτρικό ρεύμα θα το παράγει το φωτοβολταϊκό.
Πώς τα νοικοκυριά – παραγωγοί ενέργειας θα πάρουν τα χρήματά τους πίσω
Με μια κρατική επιχορήγηση της επένδυσης της τάξεως του 30%-40%, η απόσβεση της συγκεκριμένης επένδυσης μπορεί να γίνει σε 5 έως 7 χρόνια. Η επένδυση για το συγκεκριμένο διαμέρισμα μπορεί να κινηθεί στην περιοχή των 10.000-15.000 ευρώ. Η περίοδος απόσβεσης και το κέρδος που θα παραχθεί στη συνέχεια είναι προφανές ότι εξαρτώνται από τη μελλοντική πορεία των τιμών. Ωστόσο, το βασικό πλεονέκτημα για το νοικοκυριό είναι ότι η επένδυση ουσιαστικά εκμηδενίζει το ρίσκο πιθανής εκτόξευσης της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας στο μέλλον. Διότι το νοικοκυριό θα διαθέτει τον πιο οικονομικό μηχανισμό κάλυψης των αναγκών θέρμανσης και ζεστού νερού χρήσης. Ταυτόχρονα, θα έχει ένα μηχανισμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που θα καλύπτει και την αντλία θερμότητας, αλλά και τις υπόλοιπες ηλεκτρικές συσκευές του ακινήτου.
Η προώθηση αυτών των επενδύσεων ήταν ούτως ή άλλως στα σχέδια της Ευρώπης. Έτσι, διασφαλίζεται ο στόχος της μείωσης των εκπομπών αερίων διοξειδίου του άνθρακα. Η εκτίναξη των τιμών ενέργειας, αλλά και ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι οι δύο εξελίξεις που καθιστούν ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη να προχωρήσουν γρήγορα οι επενδύσεις. Κάτι τέτοιο θα έχει πολύ θετικό αντίκτυπο. Τόσο σε επίπεδο ΑΕΠ, όσο και σε δημοσιονομικό επίπεδο. Όσο μεγαλύτερη είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τα νοικοκυριά, τόσο μικρότερη είναι η ανάγκη επιδότησης για τη συγκράτηση της τιμής της κιλοβατώρας. Ενώ όσο περισσότερο ρεύμα παράγεται από τον ήλιο, τόσο μειώνονται οι εισαγωγές. Είτε ηλεκτρικής ενέργειας, είτε πετρελαίου ή και φυσικού αερίου.
Οι τρεις εναλλακτικές για τα φωτοβολταϊκά στο σπίτι
Η τοποθέτηση αντλιών θερμότητας προς το παρόν έχει επιδοτηθεί μόνο σε όσους εντάχθηκαν στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ». Για τα φωτοβολταϊκά, προς το παρόν δεν υπάρχει πλαίσιο ενίσχυσης των νοικοκυριών. Στον προηγούμενο κύκλο του «Εξοικονομώ», που άνοιξε το 2020 και βρίσκεται ακόμη σε στάδιο εκτέλεσης των εργασιών, τα φωτοβολταϊκά είχαν συμπεριληφθεί στη λίστα των επιχορηγούμενων επενδύσεων. Όμως, αφαιρέθηκαν από το τελευταίο πρόγραμμα.
Έτσι, όποιος δεν διαθέτει «εισιτήριο» για το «Εξοικονομώ», καλείται σε αυτή τη φάση να χρηματοδοτήσει μόνος του το υψηλό επενδυτικό κόστος. Πρόσθετα προβλήματα δημιουργεί και το ακριβό κόστος δανεισμού. Χωρίς προσημείωση ακινήτου ή δέσμευση μετρητών, το δάνειο μπορεί να έχει κόστος άνω του 6%-8%. Ταυτόχρονα, η πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση δεν είναι δεδομένη για όλους.
Ακόμη και όσοι συμπεριέλαβαν τις επενδύσεις στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ» έχουν αντιμετωπίσει αρκετά προβλήματα. Αυτά μάλιστα διογκώθηκαν από τη στιγμή που ξέσπασε η πληθωριστική κρίση. Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» «υποχρεώνει» το νοικοκυριό να καλύψει την ίδια συμμετοχή στην επένδυση. Παράλληλα, το τμήμα της επιδότησης πρακτικά πρέπει να χρηματοδοτηθεί από τον προμηθευτή. Αυτός με τη σειρά του μπορεί να λάβει τα χρήματα με την ολοκλήρωση του έργου. Στην πράξη, αυτός ο κύκλος του χρήματος δημιούργησε αρκετά προβλήματα. Ειδικά από τη στιγμή που άρχισαν οι μεγάλες ανατιμήσεις στα υλικά.
Τα νέα δεδομένα με τις αντλίες θερμότητας
Οι αντλίες θερμότητας έχουν ανατιμηθεί κατά αρκετές εκατοντάδες ευρώ μέσα στους τελευταίους μήνες. Την ανηφόρα έχουν πάρει και όλα τα απαιτούμενα υλικά (φίλτρα, χαλκοσωλήνες κ.λπ.). Επίσης και τα εξαρτήματα για τα φωτοβολταϊκά. Προϋπολογισμοί που καταρτίστηκαν στα τέλη του 2020 με τις τότε τιμές (σ.σ. ιδίως ο διαγωνισμός του προηγούμενου «Εξοικονομώ» έτρεξε στις αρχές του 2021 πριν ξεσπάσει η ενεργειακή κρίση), υλοποιούνται τώρα που οι τιμές είναι εντελώς διαφορετικές. Αυτό σημαίνει προβλήματα κατά την εκτέλεση των έργων. Ιδιαίτερα από τα νοικοκυριά που δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν τις διαφορές. Αντίστοιχα, όμως, θα είναι τα προβλήματα και στον νέο κύκλο του προγράμματος. Δυστυχώς, οι ανατιμήσεις είναι συνεχείς και μεγάλες.
Στα φωτοβολταϊκά, οι εναλλακτικές των νοικοκυριών είναι αυτήν τη στιγμή οι εξής:
1. Να εγκαταστήσουν ένα πλήρως αυτόνομο σύστημα. Αυτό θα αποθηκεύει την ηλεκτρική ενέργεια σε μπαταρίες και ουσιαστικά θα εξασφαλίζει τη δυνατότητα ηλεκτροδότησης του νοικοκυριού χωρίς σύνδεση σε κάποιον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας. Το επενδυτικό κόστος είναι πολύ υψηλό λόγω των συσσωρευτών αποθήκευσης ενέργειας.
2. Να παράγουν ενέργεια και να τη συμψηφίζουν με την ενέργεια που καταναλώνουν. Το νοικοκυριό παραμένει συνδεδεμένο με πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας. Ο συμψηφισμός γίνεται με την εγκατάσταση μετρητών. Για όσους μάλιστα δεν διαθέτουν χώρο στην ταράτσα ή στη στέγη, υπάρχει η εναλλακτική λύση του «εικονικού συμψηφισμού». Με αυτή τη λύση –η οποία ανθεί σε χώρες της νότιας Ευρώπης– το νοικοκυριό προαγοράζει ποσότητα ηλεκτρικού ρεύματος που παράγεται από ένα φωτοβολταϊκό που ελέγχεται από τον πάροχο, το οποίο μπορεί να είναι εγκατεστημένο οπουδήποτε.
3. Να πωλούν την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια στον προμηθευτή τους. Αυτή η λύση συμφέρει ουσιαστικά μόνον όσους έχουν δυνατότητα εγκατάστασης φωτοβολταϊκού σε εξοχικά ή δευτερεύουσες κατοικίες, όπου η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε ετήσια βάση είναι μικρή και καθιστά ασύμφορη τη λύση του «συμψηφισμού».
Πηγή: kathimerini.gr
